Een titel die niet iedereen direct iets zegt, maar het is Latijn voor “afspraken moeten worden nagekomen”. En natuurlijk zegt dit iedereen alles. Iedereen is het erover eens dat het nakomen van afspraken heel normaal is. En… we hebben er ook allemaal dagelijks mee te maken, vooral als afspraken niet nagekomen worden.
Het idee voor dit artikel ontstond naar aanleiding van een item op BNR Nieuwsradio deze week. In dit item werd door een van de gastsprekers zijdelings opgemerkt dat hij een afspraak had gemaakt met een klusjesman om een klusje thuis uit te voeren, maar op het moment dat het zover was de klusjesman het liet afweten omdat hij geen personeel ter beschikking had. Het lijkt wel bij de tijd te horen. Personeelsgebrek is natuurlijk van alle dag en lijkt wel de reden om afspraken maar niet na te komen. Wij komen het ook in onze praktijk tegen dat klanten in de rol van opdrachtgever met afzeggingen of niet nakomen van afspraken door hun leveranciers geconfronteerd worden.
Hoe zit het juridisch met betrekking tot het (niet) nakomen van afspraken?
In dit stuk wordt niet op alle aspecten van het recht ingegaan – dat zou te omvangrijk zijn – maar zal het beperkt worden tot hetgeen wij de laatste tijd veel vaker zien in onze praktijk.
Als er tussen twee partijen afspraken zijn gemaakt, moeten die worden nagekomen. Nu kunnen er zich allerlei omstandigheden voordoen die het voor een van de partijen onmogelijk maakt dat de verplichtingen nagekomen kunnen worden. Daarbij zou een partij zich op overmacht kunnen beroepen. Wel blijft gelden dat overmacht een uitzondering is en in de basis blijft gelden: afspraak is afspraak.
Maar wanneer is er sprake van een dergelijke omstandigheid/overmacht? Binnen onze praktijk zien wij bij voornamelijk grote contracten, of contracten met internationale contractpartijen dat het begrip “overmacht” limitatief is beschreven. Daar zal dan ook niet snel een discussie uit voortkomen. Of toch wel?
Een voorbeeld van het niet nakomen van afspraken
De recente pilotenstaking bij Ryanair en het annuleren van veel vluchten. De reiziger is met Ryanair op grond van het gekochte ticket een overeenkomst aangegaan om van A naar B te worden gevlogen. Op de overeenkomst tussen de reiziger en Ryanair zijn de algemene voorwaarden van Ryanair van toepassing en geldt er tevens nog Europese regelgeving. Op grond van Europese regelgeving hebben de reizigers recht op een vergoeding als er sprake is van vertraging of annulering, dus ook bij het annuleren van de vluchten bij de laatste pilotenstaking.
Ryanair is het hier niet mee eens en geeft aan dat zij de gedupeerde reizigers niet zal compenseren nu er sprake is van een staking waarbij zij een beroep doet op een buitengewone situatie (overmacht) als beschreven in haar reizigers-/algemene voorwaarden. Ryanair heeft namelijk in haar algemene voorwaarden opgenomen dat zij geen schade compenseert als:
Ryaniar kan bewijzen dat de annulering het gevolg is van buitengewone omstandigheden die zelfs door het treffen van alle redelijke maatregelen niet voorkomen hadden kunnen worden, inclusief maar niet beperkt tot politieke instabiliteit, beveiligingsproblemen, weersomstandigheden of staking, oponthoud of problemen bij de luchtverkeersleiding.
Dit standpunt heeft natuurlijk geen stand gehouden. Stakingen zijn omstandigheden waarop Ryanair wel degelijk invloed op had kunnen uitoefen door met de vakbonden in gesprek te gaan om gezamenlijk naar een oplossing te zoeken en kunnen niet onder de noemer overmacht vallen.
Het niet nakomen van afspraken door de klusjesman
Deze discussie lijkt zich ook voor te doen bij de klusjesman waarover werd gesproken op de radio. De klusjesman heeft de opdracht aangenomen, maar liet dit op het laatste moment afweten, omdat hij geen personeel ter beschikking had. Wat de klusjesman zich daarbij onvoldoende heeft gerealiseerd, is dat het zich hierbij om een omstandigheid handelt waar hij natuurlijk zelf invloed op heeft. Hierdoor kan er voor de klusjesman als gevolg van het niet uitvoeren van de opdracht schadeplicht voortvloeien. Hij heeft immers de opdracht aangenomen en heeft dan ook de plicht de opdracht uit te voeren. Dus: pacta sunt servanda.
Schadevergoeding eisen bij niet nakomen van afspraken?
Nu zal een particulier niet direct naar de rechter gaan en een schadevergoeding gaan eisen als afspraken niet nagekomen worden. Echter, grotere partijen met grotere belangen zullen dat natuurlijk wel sneller doen, en niet zelden met succes! Dus bezint voor ge annuleert!
Artikel over (niet) nakomen van afspraken opnemen in algemene voorwaarden?
Heb je vragen over hoe standpunten zoals hiervoor genoemd in jouw algemene voorwaarden moeten worden opgenomen? Of weet je niet precies hoe je moet handelen in een dergelijke situatie? Neem dan contact met ons op. Wij helpen je graag verder.